Himoya orderi tazyiq va zo‘ravonlikdan jabrlanuvchiga davlat himoyasini taqdim etuvchi huquqiy hujjatdir.
Hozirgi kunda yurtimizdagi Reabilitatsiya va moslashtirish markazlari tomonidan mingdan ortiq jabrlangan ayollar himoyaga olingan, ularga ruhiy yordam va boshqa zarur amaliy ko‘mak berilmoqda. Aholining bu qatlamini himoya orderi bilan ta’minlash ham nihoyatda ahamiyatli masaladir.
Himoya orderi quyidagi asoslarga ko‘ra, jabrlanuvchi xotin qizlarga taqdim etiladi:
— tazyiq va zo‘ravonlik qurbonining murojaati;
— jismoniy yoki yuridik shaxslarning xabarlari, shu jumladan, ommaviy axborot vositalari va (yoki) ijtimoiy tarmoqlar orqali tarqalgan xabarlar;
— tazyiq yoki zo‘ravonlik sodir etish yoxud ularni sodir etishga urinish holatlarining vakolatli organlar va tashkilotlar xodimlari tomonidan bevosita aniqlanishi;
— davlat organlaridan va boshqa tashkilotlardan olingan materiallar;
Jabrlanuvchiga nisbatan bir kalendarь yil davomida ikki va undan ortiq marta tazyiq hamda zo‘ravonlik holati aniqlanganda, profilaktika inspektori himoya orderini tashabbus tartibida beradi.
Himoya orderi 30 kun muddatgacha beriladi va ushbu order rasmiylashtirilgan paytdan e’tiboran kuchga kiradi.
Himoya orderida quyidagi cheklovlar nazarda tutilishi mumkin:
- tazyiq o‘tkazishni va zo‘ravonlik sodir etishni taqiqlash;
- tazyiq o‘tkazgan yoki zo‘ravonlik sodir etgan shaxsning jabrlanuvchilar bilan aloqasini taqiqlash (ish joylarida va ta’lim muassasalarida jabrlanuvchining tazyiq o‘tkazgan va zo‘ravonlik sodir etgan shaxs bilan bilvosita aloqasiga yo‘l qo‘yiladi);
- tazyiq o‘tkazilgan va zo‘ravonlik sodir etilgan taqdirda jabrlanuvchining hamda tazyiq o‘tkazgan va zo‘ravonlik sodir etgan shaxsning bir xonada birga bo‘lishini taqiqlash;
- tazyiq o‘tkazgan va zo‘ravonlik sodir etgan shaxsning zimmasiga jabrlanuvchini davolash, unga maslahat berish, uni tazyiq va zo‘ravonlikdan jabrlanuvchilarga yordam ko‘rsatish bo‘yicha maxsus markazga joylashtirish uchun xarajatlarning, etkazilgan moddiy zararning o‘rnini qoplash, shuningdek, ma’naviy ziyonni kompensatsiya qilish majburiyatini yuklash;
- tazyiq o‘tkazgan va zo‘ravonlik sodir etgan shaxsning qurolni (bundan xizmat quroli mustasno) saqlash va olib yurish huquqini himoya orderining amal qilishi yoki unda ko‘rsatilgan muddat davrida cheklash yoxud taqiqlash, shuningdek, qurol sotib olish uchun ruxsatnoma olishga doir huquqini taqiqlash.
Order amal qilishi davrida xavf bartaraf etilmagan bo‘lsa, uning muddati jabrlanuvchining arizasiga ko‘ra 1 yilgacha muddatga jinoyat ishlari bo‘yicha sud tomonidan uzaytirilishi mumkin. Muddat uzaytirilgan davrda zo‘ravonlik sodir etgan shaxslarga qo‘shimcha cheklovlar yoki profilaktik chora-tadbirlar belgilanishi mumkin.
Zo‘ravonlik sodir etgan shaxslar tomonidan himoya orderi talablariga rioya etmaslik holatlari aniqlangan taqdirda profilaktika inspektori tomonidan o‘z vakolati doirasida qonunchilik hujjatlarida belgilangan tartibda chora-tadbirlar amalga oshiriladi.
Shuningdek, tazyiq o‘tkazgan va (yoki) zo‘ravonlik sodir etgan yoxud ularni sodir etishga moyil bo‘lgan shaxs tomonidan himoya orderi talablarini bajarmaslik, BHMning 1 baravaridan 3 baravarigacha miqdorda jarima solishga yoki 15 sutkagacha muddatga ma’muriy qamoqqa olishga sabab bo‘ladi.